Cyclohexane (CYC) là chất lỏng không màu, có mùi hương tương tự acetone này sở hữu khả năng bay hơi trung bình. Hoá chất này thường được sử dụng trong sản xuất như phụ gia keo dán, dung môi thuốc trừ sâu, chất tẩy trắng, mực in, ngâm vải…
THÔNG TIN CƠ BẢN VỀ HÓA CHẤT CYCLOHEXANE
Cyclohexane (CYC) là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm cycloankan. Hoá chất này có cấu trúc mạch vòng đặc trưng với công thức phân tử C6H12. Nó có khả năng hòa tan tốt trong các dung môi hữu cơ và không hòa tan trong nước.
Dưới đây là một số thông tin cơ bản của hoá chất:
- Công thức phân tử: C6H12
- Ngoại dạng: Chất lỏng trong suốt, không màu
- Khối lượng mol: 84,162 g/mol
- Khối lượng riêng: 0,7739g/ml ở thể chất lỏng và 0,996g/ml khi tồn tại ở thể rắn.
- Điểm nóng chảy: 6,55 °C (279,7 K)
- Điểm sôi: 80.74 °C (354 K)
Xem thêm: THÔNG TIN HÓA CHẤT CYCLOHEXANE
KỸ THUẬT SẢN XUẤT HÓA CHẤT CYCLOHEXANE
Quy trình sản xuất Cyclohexane thường bao gồm các bước sau:
1. Phương pháp điều chế hiện nay:
Cyclohexane được sản xuất chủ yếu bằng phương pháp hydro hóa benzen với xúc tác Niken trong điều kiện áp suất và nhiệt độ cao. Benzen, nguyên liệu đầu vào chiếm khoảng 11,4% lượng benzen toàn cầu, được chuyển hóa thành Cyclohexane qua phản ứng tỏa nhiệt mạnh (ΔH (500K) = -216,37 kJ/mol). Nhiệt độ tối ưu cho quá trình này là trên 300°C, tạo điều kiện thuận lợi cho khử hydro xảy ra hiệu quả.
2. Trong quá khứ:
Cyclohexane, dù đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp, lại không xuất hiện sẵn trong tự nhiên. Điều này thôi thúc các nhà khoa học theo đuổi hành trình sáng tạo đầy thử thách để tổng hợp thành công hợp chất này. Mãi đến năm 1894, nỗ lực của họ mới được đền đáp với hai phương pháp tổng hợp Cyclohexane tiêu biểu:
Phương pháp Baeyer:
- Bắt đầu từ phản ứng xeton hóa axit pimelic, một hợp chất hữu cơ có sẵn.
- Sau đó, trải qua quá trình giảm nhiều lần để thu được Cyclohexane mong muốn.
Phương pháp Haworth và Perkin:
- Sử dụng phản ứng Wurtz, liên kết hai phân tử 1,6-dibromohexane (được tổng hợp từ brom và hexan) để tạo thành Cyclohexane.
ỨNG DỤNG HÓA CHẤT CYCLOHEXANE TRONG CÔNG NGHIỆP
Trong công nghiệp, hoá chất Cyclohexane có nhiều ứng dụng quan trọng. Dưới đây là một số ứng dụng nổi bật của Cyclohexane trong công nghiệp:
1. Sản xuất Nylon:
Cyclohexane là nguyên liệu chính để sản xuất axit adipic và caprolactam, hai hợp chất thiết yếu trong tổng hợp nylon 6 và nylon 6,6. Quy trình sản xuất Nylon sử dụng Cyclohexane tương đối đơn giản và hiệu quả. Nylon sản xuất từ Cyclohexane có độ bền cao, nhẹ, dai, dễ nhuộm màu và có nhiều ứng dụng.
2. Dung môi:
Cyclohexane có khả năng hòa tan tốt nhiều hợp chất hữu cơ không phân cực như dầu mỏ, mỡ, nhựa, cao su,… Nhờ khả năng hòa tan cao, Cyclohexane được sử dụng trong dung môi cho thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, chất tẩy rửa, chất nhũ hóa, pha loãng sơn, tạo độ bóng và độ chảy cho sơn, sản xuất cao su tổng hợp, cao su tự nhiên.
Tốc độ bay hơi của Cyclohexane ở mức vừa phải, giúp dung dịch có thời gian để thẩm thấu trước khi khô hoàn toàn. Cyclohexane có giá thành rẻ hơn, giúp giảm thiểu chi phí sản xuất.
3. Chất tẩy rửa:
Hoá chất này có khả năng hòa tan tốt dầu mỡ, bụi bẩn, các hợp chất hữu cơ khác. Nhờ vậy, nó giúp loại bỏ hiệu quả các vết bẩn cứng đầu trên nhiều bề mặt khác nhau. Nó có khả năng hòa tan cao giúp nó len lỏi vào các khe hở, ngóc ngách, loại bỏ hoàn toàn bụi bẩn, vi khuẩn, nấm mốc, mang lại hiệu quả tẩy rửa tối ưu.
4. Ứng dụng trong mực in và ngâm vải:
Hoá chất này được sử dụng làm dung môi pha loãng cho một số loại mực in. Nhằm giúp giảm độ nhớt của mực in, giúp mực chảy đều và dễ dàng len lỏi vào các khe hở của bề mặt cần in.
Ngoài ra, hoá chất này còn được sử dụng trong quá trình xử lý trước khi nhuộm vải để loại bỏ các tạp chất và dầu mỡ bám trên bề mặt vải.
MỘT SỐ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG HÓA CHẤT CYCLOHEXANE
Khi sử dụng hóa chất Cyclohexane trong công nghiệp, cần lưu ý những điểm sau:
- Cyclohexane là hóa chất dễ cháy, nổ, cần được bảo quản và sử dụng đúng cách để đảm bảo an toàn.
- Cần tuân thủ các biện pháp bảo hộ lao động như đeo găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ,…
- Tránh hít thở trực tiếp vì có thể gây hại cho hệ hô hấp.
- Nên sử dụng các loại chất tẩy trắng có nguồn gốc uy tín. Được đăng ký sử dụng tại Việt Nam để đảm bảo chất lượng và an toàn cho người sử dụng và môi trường.
Nguồn: Admin sưu tầm Internet.